W skład pożywienia wchodzi sześć podstawowych składników odżywczych, pełniących ważną rolę w organizmie.
Woda
Jest postrzegana jako najważniejszy składnik pożywienia. Zwierzę może przeżyć tracąc niemal cały tłuszcz i połowę białka w organizmie, jednak utrata 15% wody jest dla niego śmiertelna. Woda bierze udział niemal we wszystkich procesach wewnątrz organizmu. Stały dostęp do czystej i świeżej wody jest niezbędny, aby utrzymać zwierzę w dobrym zdrowiu.
Białko
Białko jest dla organizmu źródłem energii. Białka składają się z aminokwasów i tworzą istotne dla życia struktury organizmu. Są niezbędne dla wzrostu i odbudowy oraz utrzymania równowagi hormonalnej. Biorą udział w transporcie tlenu w organizmie. Białka występują zarówno w organizmach zwierząt, jak i roślin. Ich jakość jest równie ważna co ilość. Proteiny występujące w mięsie są z reguły białkami lepszej jakości niż te otrzymywane z roślin (na przykład zbóż). Kiedy organizm rozkłada białka, ich niepotrzebne resztki są wydalane przez nerki. Im lepszej jakości są białka, tym mniej jest wydalanych resztek.
Tłuszcze
Tłuszcze inaczej zwane lipidami są składnikiem odżywczym najbogatszym w energię, są też trawione najlepiej ze wszystkich (ponad 90% energii w organizmie psa pochodzi z trawienia tłuszczu). Ważnymi kwasami tłuszczowymi są wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega 6 i omega 3. Są one wchłaniane wraz z tłuszczem. W przeciwieństwie do kotów, psy do zaspokojenia swych potrzeb metabolicznych mogą wykorzystywać wielonienasycone kwasy tłuszczowe, pochodzące z roślin. Jest to możliwe dzięki temu, że ich organizmy potrafią dokonywać zmian molekularnych tłuszczy, prowadzących do powstania kwasów tłuszczowych. Kwasy tłuszczowe pełnią wiele istotnych funkcji, między innymi utrzymują w dobrym stanie skórę i sierść i podnoszą odporność na choroby. Tłuszcze są także potrzebne do ochrony organizmu, jego izolacji od wody i innych szkodliwych czynników otoczenia, kontroli hormonalnej oraz przyswajania witamin – A, D, E i K. Tłuszcze zawierają więcej kalorii na jednostkę masy niż pozostałe składniki odżywcze. Zatem jeśli organizm pobiera więcej kalorii niż wykorzystuje, zwierzę będzie magazynowało nadmiar kalorii w tłuszczu i utyje.
Węglowodany (cukry)
Kolejnym źródłem energii są węglowodany. Podobnie jak w przypadku energii pochodzącej z innych składników odżywczych, jeśli zwierzę je zbyt dużo węglowodanów, są one magazynowane w organizmie w postaci tłuszczu. Wyróżniamy węglowodany proste (np. glukoza) i węglowodany złożone (np. skrobia czy celuloza). Psy mogą wytwarzać wystarczającą ilość glukozy z białek i tłuszczów, aby zaspokoić swoje metaboliczne potrzeby. Węglowodany mają jednak istotny wpływ na trawienie, ponieważ zapewniają korzystną równowagę między składnikami fermentującymi i nietrawionym włóknem znajdującymi się w pożywieniu.
Witaminy
Przyswajane w małych ilościach witaminy są niezbędne, by zapewnić wzrost, zdrowie i przetrwanie. Wyróżniamy dwie grupy witamin: rozpuszczalne w wodzie (np. B complex i C) oraz rozpuszczalne w tłuszczach ( A, D, E i K). Koty i psy nie muszą przyjmować dodatkowo witaminy C, ponieważ mogą ją wytwarzać z glukozy tyle, ile potrzebują. Witaminy są kluczowym elementem ochrony organizmu przed chorobami, ponieważ neutralizują działanie szkodliwych substancji w organizmie, wspomagają działanie układu odpornościowego oraz utrzymują skórę i strukturę włosa w dobrej kondycji. Witaminy rozpuszczalne w wodzie nie są magazynowane w organizmie, natomiast te rozpuszczalne w tłuszczach wchodzą w skład tłuszczu wytwarzanego przez organizm do magazynowania energii. Dlatego trzeba uważać, aby zwierzę nie otrzymywało w diecie nadmiernie dużo witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
Minerały
Minerały są niezbędne do budowy szkieletu oraz pełnią ważne funkcje biochemiczne. Wapń i fosfor mają istotne znaczenie dla rozwoju i wzrostu zarówno szczeniąt, jak i kociąt. Powinny być jednak dostarczane w odpowiednich ilościach i proporcjach, w przeciwnym wypadku mogą prowadzić do problemów układu kostnego. Innymi ważnymi minerałami są sód, potas i chlor, które wchodzą w skład płynów ustrojowych, a także żelazo, miedź, selen, mangan, magnez, cynk, jod, które zapewniają prawidłowe funkcjonowanie komórek i tkanek dzięki ich interakcji z enzymami, hormonami i innymi cząsteczkami.
Włókna
Włókna składają się z węglowodanów pochodzenia roślinnego, które nie są trawione przez ssaki. Nie są niezbędnym do przeżycia składnikiem diety, ułatwiają jednak proces trawienia. Bakterie, obecne w włóknie fermentującym w jelitach, pomagają w utrzymaniu właściwego ekosystemu tej części układu trawiennego. Niefermentujące włókna wspomagają natomiast ruchy robaczkowe jelit i w ten sposób ułatwiają trawienie. Włókna mają także zastosowanie w leczeniu otyłości i cukrzycy.
Sybilla Berwid-Wójtowicz
